Eigenlijk zijn er maar twee problemen op de Amsterdamsestraatweg en om die op te lossen is helemaal geen totale herinrichting nodig. Beter van niet.

Probleem 1. is dat je nergens je fiets kwijt kan. Dat is waarom Jan en alleman zijn fiets aan een boom vastbindt of daar tegen aan kwakt. Erg slecht voor de bomen, die daardoor beschadigd raken. Dat probleem is eenvoudig op te lossen door het aantal fietsklemmen flink uit te breiden.  Volgens het voorontwerp herinrichting is het de bedoeling 155 fietsklemmen toe te voegen, maar dat is nog veel te weinig. Maar voor het plaatsen van extra fietsklemmen is het helemaal niet nodig de straat van gevel tot gevel op de schop te nemen. Kan de gemeente zo doen, had de gemeente al lang kunnen en moeten doen. Dat vastmaken van de fiets aan bomen mag niet en als er voldoende fietsklemmen zijn moet de gemeente handhaven door die fietsen te verwijderen. Als dan ook het plantvak waar de bomen in staan opgeknapt wordt ziet het er niet alleen veel beter uit, maar leven de bomen op.

Probleem 2. is de verkeersveiligheid. Een van de eerste beslissingen van wethouder van Van Hooijdonk (GroenLinks) was het buiten werking stellen van verkeerslichten bij oversteekplaatsen. Zie:

https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/1381368/amsterdamsestraatweg-racebaan-door-uitzetten-verkeerslichten.

Als het de bedoeling is de verkeersveiligheid te verbeteren ligt het ongedaan maken van die dwaze beslissing erg voor de hand.

Wat ook erg voor de hand ligt is het uitbreiden van het aantal oversteekgelegenheden: verhoogde zebrapaden. Past in het streven om de snelheid terug te brengen naar 30 km/uur. Ook daarvoor is het helemaal niet nodig de Straatweg van gevel tot gevel op de schop te nemen.

Kortom: die ruim 10 miljoen die de gemeente uitgetrokken heeft om de Straatweg op de schop te nemen, kan beter besteed worden. Dat is niet alleen beter voor de bomen (die dan niet gekapt hoeven te worden), maar het bespaart bewoners en winkeliers bovendien een hoop ongerief (onbereikbaarheid gedurende maanden van werkzaamheden).

Hierboven stukje Amsterdamsestraatweg (nr. 62 – 124). Wat houdt de herinrichting precies in: het grijze asfalt waar de auto’s rijden wordt vervangen door ander grijs asfalt, de middenstrook (ca 80 cm tussen de autorijstroken) krijgt een andere kleur asfalt (bruin ipv zwart), het fietspad krijgt ook een wat andere kleur asfalt (rood ipv bruin), de stoep krijgt een iets andere kleur stenen, evenals de parkeerstrook.

Kosten van de herinrichting van het begin tot de Marnixlaan: ruim 10 miljoen. Daarbij zijn niet inbegrepen de kosten die zijn gemaakt voor inspraakbegeleiding, inschakelen deskundigen, maken van ontwerpen en niet te vergeten al die mooie artist impressions voor het Integraal Programma van Eisen en raadsbesluiten.

Aan het profiel verandert niets. Noch de stoep, noch het fietspad worden breder. Dat kan ook niet, want de ruimte tussen de gevels kan je niet groter maken. Het wordt dus ook niet veiliger voor fietsers en voetgangers.

Het enige wat verandert is dat de bomen die er staan allemaal worden gekapt. In plaats daarvan komen bomen (boompjes!) op een iets andere plek. In totaal worden van het begin tot de Marnixlaan  107 bomen gekapt en 3 verplant en zouden er 116 boompjes voor terugkomen.

De belangrijkste reden waarom die 107 bomen weg moeten is dat ze wortelschade oplopen door de herinrichtingswerkzaamheden. “De kans op het aanrijden van stamvoet, stam of kroon van te behouden bomen is groot. Er wordt immers dichtbij de bomen gewerkt (…) Bij de herinrichting worden de verharding en cunet verwijderd. Dit zorgt voor aanzienlijk wortelverlies bij de op het ontwerp als ‘te verwijderen’ aangegeven bomen. Hierdoor ontstaat conditieverlies, boomsterfte of instabiliteit” aldus de Boom Effect Analyse.

Kortom: als deze zinloze en kosten verslindende herinrichting achterwege zou blijven zouden de bomen ook geen wortelschade oplopen en gewoon kunnen blijven staan.

Volgens de Boom Effect Analyse zijn de meeste bomen er niet zo best aan toe. Maar is dat een reden om ze maar te vervangen door nieuwe boompjes? Die nieuwe boompjes krijgen het ook voor hun kiezen. Ook de boompjes zullen worden gebruikt om fietsen aan vast te maken, krijgen veel te weinig grond en de grond rond de bomen wordt enorm verdicht.  Zolang die groeicondities niet verbeteren heeft vervanging geen enkele zin.

Eigenlijk is het een enorme prestatie van de bomen die er staan dat ze ondanks extreem slechte groeicondities überhaupt de strijd volhouden en weten te overleven. Dat ze er nog staan en strakjes weer mooi groen uitlopen, daar moeten we bewondering en respect voor hebben in plaats van ze als wegwerpartikelen afdanken en naar de biomassacentrale van Eneco brengen.

Bomen links van de heg zouden worden gekapt. De twee bomen op de foto rechts (leeftijd ruim 60 jaar) zouden worden verplant. In totaal zouden er 38 bomen worden verplant.

De kap en de verplanting zouden nodig zijn om de busbaan een paar meter op te schuiven en dat zou nodig zijn om de Vleutenseweg ter plaatse her in te richten. De Bomenstichting heeft hier bezwaar tegen gemaakt.

Het uitgangspunt bij de herinrichting dient te zijn dat grote gezonde bomen blijven staan. Het wordt tijd dat ontwerpers en het verkeer niet altijd laten voorgaan op grote volwassen gezonde bomen.

Zoveel mogelijk uitgaan van het bestaande was in lang vervlogen tijden het adagium bij het ontwerpen van de openbare ruimte. Om te vermijden dat alle straten er hetzelfde uit komen te  zien, ongeacht de stad of wijk. Daar denken ontwerpers tegenwoordig helaas heel anders over.

Bericht van ‘Meerbomennu’

“Dit jaar openen we in samenwerking met de gemeente een gloednieuwe hub in de stad Utrecht: Bomenhub Eilandsteede. Op deze locatie van Utrecht Natuurlijk kunnen inwoners van Utrecht e.o. gratis zaailingen komen halen. Die jonge boompjes worden o.a. geoogst onder begeleiding van de altijd enthousiaste oogstbegeleider Renée. Haar grootste oogstlocatie is op Landgoed Rhijnauwen-Amelisweerd, waar ze samen met bosbaas Martijn duizenden boompjes redt van de bosmaaier om ze een tweede kans te geven in de stad. Wil je mee-oogsten? De oogstdagen van Renée vind je natuurlijk, net als alle andere, in de Bomenplanner!

Voor team Utrecht Stad zoeken we nog versterking voor: Het inrichten en bijhouden van de gloednieuwe hub Eilandsteede en transport van zaailingen van oogstdagen naar de hub. Wij hebben de kar al! Wil jij rijden? Ook zoeken we iemand voor het begeleiden van oogstdagen in nieuwe parken, natuurgebieden en landgoederen.

Wil jij ons hierbij helpen? Mail Stefan op utrecht@meerbomen.nu 

zie: https://meerbomen.nu/regios/utrecht/

 klik om te vergroten

Versnellen, verbreden en verankeren

Eerder berichtten wij over het vrome voornemen van het college om vóór 2040  het aantal bomen in Utrecht met 60.000 uit te breiden. Dat zou zijn als compensatie voor de voorgenomen verdichting (verstening) met 60.000 woningen vóór 2040.  De groene strategie zou bestaan uit “versnellen, verbreden en verankeren”.

Op 28 november 2023 stuurde het college weer zo’n vrome raadsbrief. Dit keer met de wervende titel “voortgang groene schaalsprong en bomen”. Wie het proza lezen wil kan terecht op
https://utrecht.bestuurlijkeinformatie.nl/Reports/Item/b07c1003-6180-4ad7-ac8d-29fe14eae5da

Aan pakkend woordgebruik ontbreekt het de gemeente Utrecht niet. Maar pas op. Dat pakkende woordgebruik is bedoeld om te verhullen dat er helemaal geen strategie is en geen resultaten zijn.
Hoe minder het college waarmaakt van zijn vrome voornemens, hoe meer het  zijn toevlucht neemt tot reclame proza.

Eerlijkheidshalve herinnert de raadsbrief eraan dat er voor groene strategie/groene schaalsprong 80 miljoen per jaar nodig is. Maar die 80 miljoen worden nog steeds niet gereserveerd. “Samen met de G4 werken we aan een lobby naar het rijk”. M.a.w. als het rijk niet met 80 miljoen per jaar over de brug komt, komt er van de groene schaalsprong in Utrecht niets terecht.

“We verbreden en versnellen de inzet waar nodig en mogelijk binnen de financiële kaders” besluit de brief tenslotte.  Kortom er komt van die groene schaalsprong niets terecht. Niet alleen omdat de gemeente er het geld niet voor over heeft, maar ook omdat niemand weet waar die 60.000 extra bomen moeten komen te staan.

Ondertussen gaat het kappen van grote gezonde bomen stug door. Die worden weliswaar gecompenseerd door nieuwe jonge boompjes te planten, maar het resultaat is dat de bomen in Utrecht steeds jonger worden en steeds minder schaduw en groen geven.

Grote volwassen bomen zorgen voor veel schaduw en verkoeling, maar nemen bovendien veel meer CO2 op dan jonge boompjes.

Utrecht doet aan greenwashing!
125 grote gezonde bomen op de Europalaan dreigen te worden gekapt!

‘Een grote boom heeft ongeveer evenveel koelend vermogen als 10 airco’s. Elk van deze bomen is evenveel waard als 30 bomen die nieuw worden aangeplant’ staat er in de Bouwenvelop Ivoordreef (p. 67)

Hoewel de gemeente Utrecht beweert doordrongen te zijn van het belang van het behoud van grote volwassen bomen worden er jaarlijks ca. 600 grote gezonde bomen gekapt en vervangen door kleine sprietjes.

Om de kap van 600 grote volwassen bomen te compenseren werden er in Utrecht 900 jonge boompjes geplant. Vaak niet meer dan struiken of zelfs niet meer dan klimop. Het gevolg is dat onze bomen steeds jonger worden, dus minder schaduw geven en minder CO2 opnemen.

Het aantal bomen in Utrecht blijft bovendien ver achter bij het groeiend aantal woningen. Utrecht wil in 2040 60.000 extra woningen. Maar ondanks alle vrome beloften wordt het aantal bomen niet uitgebreid. Dat zouden er ook 60.000 extra zijn, maar niemand weet waar die moeten staan en er wordt ook geen geld voor uitgetrokken.*

Utrecht is dus slecht bezig. Utrecht is slecht voor het klimaat en slecht voor de bomen en dus ook slecht voor vogels, insecten en alles wat in en rond de bomen leeft.

* https://www.utrechtsebomenstichting.nl/gemeente-zegt-60-000-bomen-te-willen-planten-maar-weet-niet-waar/

Laatste nieuws: gemeente is toch bereid te wachten met kappen bomen Europalaan tot na het besluit op bezwaar. Zie mail projectmanager 27-11 aan rechtbank

“Wij zijn niet bereid om de werkzaamheden op te schorten totdat het college een beslissing heeft genomen over het bezwaarschrift dat de Utrechtse Bomenstichting bij het college heeft ingediend”  Zie mail projectmanager 31-10 aan rechtbank.   Zie ook toelichting. vvo europalaan

Vóórdat het college een besluit over het bezwaar van de Stichting kan nemen moeten de bomen gekapt zijn. Want stel je voor dat het college nog wat wil aanpassen aan de kapvergunning.  M.a.w. het college moet volgens de projectleider niet de kans krijgen zich er mee te bemoeien. Wie maakt in Utrecht eigenlijk de dienst uit? De verantwoordelijke wethouder of de daaraan ondergeschikte projectleider?

Waarom heeft Stadsontwikkeling altijd zo’n haast om bomen te kappen? Het argument is altijd dat er contractuele verplichtingen met de aannemer zijn en dat de planning hopeloos in gevaar komt als de bomen niet meteen gekapt worden of dat het broedseizoen voor de deur staat. En altijd als de bomen eenmaal gekapt zijn…. dan blijkt er helemaal geen haast.

Het is niet de eerste keer dat het spel zo door Stadsontwikkeling gespeeld wordt. In 2006 moesten er 192 bomen gekapt worden langs de M.L. Kinglaan/Weg der VN ivm de aanleg van de fly-over. Kon geen dag langer wachten. Daar stak de rechter een stokje voor. Met de aanleg van de fly-over werd vervolgens in 2011 pas een begin gemaakt, 3 jaar nadat de rechtbank groen licht gaf voor de bouwvergunning.

In maart 2007 moesten alle bomen langs het Vredenburg worden gekapt. Kon ook al geen dag langer wachten. Stadsontwikkeling voerde aan dat met Corio was afgesproken dat de grond in oktober bouwrijp zou worden opgeleverd. De rechter vond echter dat de afspraak met Corio onder voorbehoud gemaakt had moeten worden en schorste de kapvergunning. Corio ontkende naderhand de afspraak met de gemeente. De gemeente had dus gelogen.

Overigens, in één van de bomen zat een ekster. Die boom staat er nog steeds! Hoefde bij nader inzien dus helemaal niet weg.

                                     eksterboom anno 2023

Op 24 maart 2023 gaf de Raad van State groen licht voor het kappen van de bomen op Kovelaarstraat ivm een bouwproject (ECLI:NL:RVS:2023:1078 ). Ook daar had de projectleider heel veel haast. Prompt na de uitspraak werden de bomen gekapt. Eind oktober lag het perceel nog steeds braak.

 
Koverlaarstraat 28-10-2023

In januari 2023 vond de kap plaats van 9 bomen op de ‘Goylaan / Socrateslaan. Ook voor herinrichtingsplannen. Inmiddels is de herinrichting uitgesteld tot na de Europalaan, dus ergens in 2025.  Opnieuw de vraag: waarom moesten die bomen zo nodig alvast gekapt worden?

       Socrateslaan 2022 en Socrateslaan 2023 (na het kappen)

En dan de Ivoordreef. De bouwvergunning moest nog ingediend worden, maar 67 bomen moesten weg. Kon geen dag langer wachten want volgens de gemeente moest er onverwijld alvast begonnen worden met het bouwrijp maken van de grond en het alvast aanleggen van stadsverwarming, riool e.d. Het bouwproject zou een enorme subsidie mislopen als het niet in in 2024 zou zijn voltooid. En ook nog de enorme woningnood (432 woningen)! De Raad van State zwichtte en gaf op 24 februari groen licht. Hieronder de nog steeds braakliggende grond op 1 november 2023.  Het beroep tegen de bouwvergunning moet nog behandeld worden!

Ivoordreef 1 november 2023

Volgens wethouder Van Hooijdonk kon er niet begonnen worden met het bouwrijp van de grond omdat het beroep tegen bouwvergunning nog behandeld moet worden, maar bij de behandeling van het beroep/verzoek voorlopige voorziening bij de Raad van State voerde de gemeente aan daar niet op te kunnen wachten. Op 25 februari werden de bomen meteen gekapt.

De Volkskrant van 20 februari 2006 schreef toen de gemeente de 192 bomen alvast wilde kappen voor de fly-over die pas in 2011 werd aangelegd een interessant artikel met als titel. Bomen kappen als voldongen feit.

“Het is niet gek om te gaan kappen voordat de bouwvergunning binnen is. Anders krijgen we niets gedaan in deze stad”, tekende de Volkskrant op uit de mond van de gemeentelijke woordvoerder.  Dat is precies wat Stadsontwikkeling al jaren, in elk geval zoals de Bomenstichting sinds haar oprichting in 2007, beweegt om bomen zo snel mogelijk te kappen.

Waarom wordt het begin van de uitvoering van herinrichtings en – bouwplannen zorgvuldig zo gepland dat er nog een besluit op bezwaar genomen moet worden waar beroep tegen openstaat?
Om te verhinderen dat het instellen van bezwaar zin heeft én (niet te vergeten!) het college zich met de zaak zou gaan bemoeien.

Tegelijk met het op 24-10-2023 ingediende bezwaarschrift tegen de kap van de bomen Europalaan (zie vorige column) werd bij de rechtbank een verzoek gedaan om de kapvergunning te schorsen tot op het bezwaar zou zijn beslist.

Naar aanleiding van dat verzoek berichtte de projectleider aan de rechtbank: “Wij zijn niet bereid om de werkzaamheden op te schorten totdat het college een beslissing heeft genomen over het bezwaarschrift...”

Reden: daar is geen ruimte voor in de uitvoeringsplannen en en met uitvoerende partijen zijn contractuele afspraken gemaakt. Zie kopie van de mail projectmanager 31-10 aan rechtbank.

Reactie Utrechtse Bomenstichting:

1. Wat hebben bezwaarprocedures voor zin als de projectleider geen zin heeft om te wachten tot het college beslist over het bezwaar?

2. Wie beslist hier in Utrecht eigenlijk? De projectleider of het college?

3. Sinds wanneer worden contractuele afspraken gemaakt zonder het voorbehoud te maken dat er bezwaar en beroep kan worden ingesteld.

4. Is het argument van de gemaakte contractuele afspraken bedoeld om de rechter buitenspel te zetten?

Bovenste plaatje is de bestaande toestand. Daaronder de nieuwe beoogde situatie. Bij die nieuwe beoogde situatie zijn net zulke grote bomen getekend als bij de bestaande toestand. Dat is natuurlijk onzin, want die grote bomen worden nadat ze gekapt vervangen door sprietjes,

Aan het college (met kopie aan raadsleden),

datum: 24-10-203

Hierbij maak ik namens de Utrechtse Bomenstichting bezwaar tegen uw besluit. Voor zover valt op te maken uit bijlage “KAP Veltekening Europalaan_Noord-A” is het uw bedoeling om alle bomen (112 bomen) te kappen op 13 na die verplant zouden kunnen/moeten worden. Volgens het besluit zouden er 143 bomen terugkomen met een stamomtrek tussen de 30-35 cm  (een dwarsdoorsnede dus van 9,5-11.1 cm). Sprietjes dus vergeleken de bomen die er nu staan, waarvan er ettelijke een stamdoorsnede hebben tussen de 50 en 60 cm (een omtrek dus van 157 – 188 cm).

De voorstelling van zaken dat er 143 bomen terug worden geplant is een misleidende voorstelling van zaken. 25 van de 112 bomen, daar is in het plan geen ruimte voor, die worden volgens het besluit gecompenseerd op de Bernadottelaan. Pas over 10 jaar (in fase B) zou voldoende compensatie plaats vinden op de Europalaan.

Uit de vellijst blijkt dat er veel bomen tussen zitten met een leeftijd tussen de 32 en 47 jaar. Die zijn destijds ook als sprietjes geplant en hebben er dus 32 tot 47 jaar over gedaan om hun huidige omvang te bereiken. Kortom: als alle bomen gekapt zijn en inderdaad binnen 3 jaar herplant plaatsvindt, dan moeten we minstens 30 jaar wachten tot de Europalaan weer net zo groen is als nu.  En dan maar hopen dat Stadsingenieurs niet weer een reconstructie bedenkt waarbij alle bomen gekapt moeten worden. Volgens het besluit kan het dus bij 25 bomen wel 10 jaar duren voordat herplant plaatsvindt!

Bij een vergelijking van het bestaand profiel met het beoogde profiel blijkt dat het aantal rijstroken voor OV en de auto gelijk blijft. Belangrijkste verandering is dat de OV banen aan de binnenkant komen en de autostroken aan de buitenkant. Daarvoor hoeven al die bomen niet weg. Voldoende is immers op het wegdek met witte strepen aan te geven dat de bussen aan de binnenkant rijden en dat auto’s daar niet mogen komen. Eventueel een drempeltje waar de politie, brandweer en ambulance in gevallen van nood wel over heen kunnen. Waarom er aan beide zijden van de OV-baan een groenstrook moet komen van 2 meter 75 is onduidelijk. Het blijkt niet de bedoeling te zijn er bomen te planten, het worden dus groenstroken waar niemand wat aan heeft en die veel onderhoud vergen. Als van die twee groenstroken zou worden afgezien, kan de reconstructie voor het grootste deel van de Europalaan dus beperkt blijven tot het met witte verf markeren van de OV-banen (met eventueel een klein drempeltje). Dat levert een aanzienlijke besparing, waardoor extra bomen in Utrecht kunnen worden geplant. Er zouden 60.000 bomen bijkomen voor 2040. Dat bent u toch niet vergeten?

Als argument wordt in het besluit genoemd de oversteekbaarheid: voetgangers zouden de Europalaan niet in één keer hoeven over te steken, maar zouden halverwege  (op één van de stroken naast de OV-baan waar het groen even plaatsmaakt voor verharding) kunnen wachten voordat ze verder oversteken. En daar zouden ook OV-reizigers kunnen in- en uitstappen. Dat is echter geen reden om langs de OV-baan over de volle lengte van de Europalaan groenstroken aan te brengen tussen de OV-baan en autorijstrook. Een voor de hand liggende oplossing (die ook veel gebruikt wordt) is om de autorijstrook ter plaatse van de oversteek/halte plaats over pakweg 20 meter naar buiten te buigen. Bij voorkeur ook over die 20 meter iets te verhogen, zodat de vaart er uit gehaald wordt wat de oversteekbaarheid sterk verbetert. Deze oplossing betekent dat er maar een paar bomen weg moeten, namelijk daar waar zo’n oversteek- en halteplaats wordt aangebracht (gezien de totale lengte tussen het Europaplein en het Anne Frankplein zal dat hooguit op twee plaatsen het geval zijn, de oversteek bij het Anne Frankplein en het Europaplein daargelaten).

In het vigerende bestemmingsplan staat onder punt 3.22.2.1 Europalaan “De kwaliteit van de Europalaan Noord bestaat op dit moment uit het nog grotendeels aanwezige groene laankarakter dat wordt gevormd door de brede groene bermen met bomen. Een deel van de bomen die bij de aanleg zijn geplant, is nu van grote waarde door de omvang, het groene beeld dat zij leveren en de bijdrage aan ecologie en klimaat“. De gebruikelijke dooddoener in het besluit dat er genoeg bomen in de omgeving zijn die de ecologische functie van de te kappen bomen wel over kunnen nemen, valt moeilijk te rijmen met de vrome woorden in het bestemmingsplan ( (Merwedekanaalzone deelgebied 5, Europalaan fase 1).

Het plan wordt in twee fasen uitgevoerd. Fase A houdt in het naar het midden verplaatsen van de OV-baan. Fase B houdt in het aanpakken van de huidige parallelweg. Maar zo staat in het besluit, dat wordt pas over enkele jaren uitgevoerd. Onbegrijpelijk is waarom dan nu al de bomen moeten worden gekapt die voor het opknappen van de parallelweg nodig zijn. De praktijk leert dat plannen nog wel eens veranderen of vertraging/afstel oplopen. Dat geldt trouwens ook voor Fase A. De gemeente blijkt er nog niet helemaal uit te zijn of eerst de Socrateslaan tot het Europaplein wordt aangepakt of eerst de Europalaan. En dus het ook om die reden beter de bomen in elk geval voorlopig maar te laten staan.

Ik verzoek u namens de Utrechtse Bomenstichting het bestreden besluit te heroverwegen en de bomen (voor zover niet ziek) te laten staan. Overigens verzoek ik u de Stichting een vergoeding toe te kennen voor rechtskundige bijstand. De Stichting zal ook een verzoek voorlopige voorziening doen.

Drs. C. van Oosten
Bureau Rechtsbescherming
Amsterdamsestraatweg 83 bis
3513 AB Utrecht