foto genomen op 1-11-2023

Op 15 februari 2023 deed de Raad van State uitspraak in het beroep dat de UBS had ingesteld ivm met de kap 67 bomen langs de Einsteindreef. Die zouden volgens de gemeente gekapt moeten worden ivm de bouw van de nieuwe flat van BO-EX.

Dat kappen kon geen minuut wachten, want BO-EX zou een of andere Europese subsidie mislopen als niet onmiddellijk en vooruitlopend op de bouwvergunning begonnen kon worden met grondwerkzaamheden (riool, stadsverwarming e.d.)

De RvS geloofde het verhaal en wees het verzoek om schorsing van het besluit af. Dat de bouwvergunning nog verleend moest worden speelde kennelijk geen rol. De RvS overwoog dat BO-EX er groot belang bij had meteen te kunnen beginnen met die grondwerkzaamheden en daarom moesten die bomen gekapt worden.

BO-EX liet er geen gras over groeien. Een week later waren alle bomen weg. Vorige week bleek dat er nog niets was gedaan. Het ligt er allemaal nog net zo bij als toen de bomen net gekapt waren. Afgezien van het onkruid dat overal groeit.

Kortom, de gemeente en BO-EX hebben de RvS maar wat op de mouw gespeld. De RvS had dat verhaal over die Europese subsidies en die enorme haast niet  moeten geloven.

Stadsverwarming is niet alleen ernstige bedreiging voor bomen omdat een groot deel van de warmte wordt opgewekt door het verbranden van bomen, maar ook omdat bomen plaats moeten maken voor leidingen.

Hieronder de Sweder van Zuylenweg. Voor het kappen van de bomen is een aanvraag gedaan, maar op die aanvraag is nog niet beslist.

In die aanvraag staat niets over herplant ter plaatse. Dat ligt voor de hand, want als de bomen plaats moeten maken voor de leiding, dan zal er ook geen ruimte zijn voor nieuwe bomen.  Of de leidingen moeten zo diep gelegd worden dat daar boven genoeg ruimte is voor wortels.

De vraag is natuurlijk of die leidingen niet onder de rijbaan gelegd kunnen worden (naast het riool), waardoor de bomen niet plaats hoeven te maken.

Het staat in vrijwel elk besluit om een kapvergunning te verlenen voor het kappen van een groot aantal grote volwassen bomen.  Wie dat heeft vastgesteld of berekend staat er nooit bij.

In elk besluit staat een rijtje overwegingen waaruit moet blijken dat er rekening is gehouden met milieu, ecologie, e.d. Een kwestie van knippen en plakken, maar uit niets blijkt dat daar echt rekening mee wordt gehouden.

Gaat het om een groep bomen waarvan erkend moet worden dat die belangrijk zijn voor vleermuizen en vogels, dan staat er standaard bij dat er in de directe omgeving voldoende bomen zijn die die functie over kunnen nemen.

Zoals gezegd, ontbreekt steevast een door een ecoloog opgestelde verklaring waarom die compensatie voldoende zou zijn (of het moet om een ecoloog gaan die zich flink door de aanvrager laat betalen).
Maar bovendien kan iedereen bedenken dat je dat moeilijk kan blijven roepen tot er geen boom meer overblijft. Hoewel de gemeente daar geen probleem mee heeft.

Het Europees parlement heeft recentelijk beslist dat het kappen en verbranden van bomen om “schone” energie op te wekken een goede zaak is. De drogreden daarachter is dat het verbranden van bomen weliswaar CO2 uitstoot, maar dat die CO2 weer uit de lucht wordt gehaald door bomen die ter vervanging worden geplant.

Zelfs een onnozele hals begrijpt dat dat onzin is. Immers het verbranden van een boom is gebeurd in een vloek en een zucht, maar het duurt 30 tot 40 jaar tot de vervangende boom dezelfde omvang bereikt. Je zou dus giga veel jonge bomen moeten planten om het kappen en verbranden bij te houden.

Doordat de herplant van bomen het kappen en verbanden van bomen bij lange na niet bij kan houden resulteert het verbranden van bomen in heel veel extra CO2 uitstoot en is dus  allesbehalve CO2-neutraal.

Een ander bezwaar is uiteraard dat bij de herplant de voorkeur uitgaat naar snelgroeiende en voor verbranding geschikte bomen, waardoor het bomenbestand steeds eenzijdiger wordt. Zeg maar dag tegen vlinders, vogels, eekhoorns en zeg maar dag tegen biodiversiteit.

Op voorstel (motie) van de Partij voor de Dieren wordt de uitstoot van CO2 door verbranding van bomen (biomassa) voortaan gemeten. Dat is mooi, maar het lost weinig op zolang niet wordt gemeten hoeveel CO2 uit de lucht wordt gehaald door herplant van bomen.

Overigens zulke berekeningen, daar wordt gewoonlijk enorm mee geknoeid om  gewenste uitkomsten te krijgen.

De belangrijkste reden overigens waarom bomen worden verbrand om “duurzame” energie te krijgen is dat daar omvangrijke subsidies (onze belastingcenten!) voor beschikbaar zijn.

Om aannemelijk te maken dat de bomen op de Amsterdamsestraatweg nodig aan vervanging toe zijn, werden aan de kapaanvraag twee foto’s van kale bladerloze bomen toegevoegd, met kale bomen op de achtergrond. Volgens foto’s die wij zelf namen enkele dagen terug (de herfst begint op 1 september!) zien de bomen er heel anders uit. Kortom: pure misleiding.

Dat de bomen die er nu staan weinig wortelruimte hebben is waar, maar dat zal met de bomen die er voor in de plaats komen net zo zijn. Het heeft dus geen enkele zin om 107 bomen te kappen en te vervangen, zeker niet zolang de reconstructie van de Amsterdamsestraatweg niet vaststaat. Overigens, aan het profiel van de Amsterdamsestraatweg verandert door de reconstructie vrijwel niets. Het asfalt wordt vervangen door straatstenen (op de Weerdsingel worden straatstenen vervangen door asfalt), maar als dat persé moet kan dat ook zonder al die bomen te kappen.

De vraag is waar al deze dwaze en kostbare reconstructies vandaan komen? Het antwoord is: van Stadsingenieurs die aan het werk gehouden moeten worden. Kost de gemeenschap miljoenen en heel veel overlast.

.

Nederland is in Europa het land met de meeste stikstofdepositie. Stikstof wordt niet alleen in de lucht gebracht door veeteelt, maar ook door verkeer en bouwwerkzaamheden waarbij dieselmotoren worden ingezet.

Te hoge stikstofdepositie is een van de belangrijkste oorzaken van het uitsterven van dieren- en plantensoorten, het afnemen van  biodiversiteit. Bij wijze maatregel is de maximum snelheid op veel wegen (nabij Natura 2000 gebieden) teruggebracht naar 100 km/uur.

Andere maatregel is het terugdringen van de uitstoot van stikstof bij bouwwerkzaamheden door het vervangen van diesel door elektriciteit bij bouwmachines en door het stellen van hoge eisen aan de reductie van stikstof in de uitlaat van dieselmotoren.

Deze maatregelen werken uiteraard kostenverhogend omdat veel bouwmachines niet aan de modernste eisen voldoen en dus vervangen moeten worden of voorzien moeten worden van kostbare uitlaat nabehandeling. Elektra op de bouwplaats is vaak een probleem omdat het energienet daar niet op berekend  is.

Voor de bouw betekent de noodzaak stikstofdepositie tegen te gaan dat de projecten vertraging oplopen in het geval ze zijn gelegen in de nabijheid van Natura 2000 gebieden (bijv. Vechtse plassen) en dat de kosten oplopen. Zowel bij projectontwikkelaars als bij de gemeente Utrecht, die de bouw graag stimuleert, leidt dat tot het opstellen en accepteren van geflatteerde berekeningen van de stikstofdepositie waaruit dan moet blijken dat er nauwelijks sprake is van stikstofuitstoot.

De gemeente behoort bij de beoordeling van bouwaanvragen erop toe te zien dat alles wordt gedaan om de uitstoot van stikstof te verminderen. Helaas schiet de gemeente daarin ernstig tekort. Om die reden heeft de Bomenstichting zich voorgenomen te doen wat de gemeente behoort te doen: grote bouwprojecten kritisch op de uitstoot van stikstof doorrekenen en zo nodig beroep in stellen.

Om de Europalaan tussen het Europaplein en het Anne Frankplein opnieuw in te richten moeten 125 mooie volwassen bomen er aan geloven. Wel zouden er 143 boompjes terug worden geplant. Een schrale troost, want die boompjes hebben dan weer 30 jaar nodig om ook mooi en groot te worden. En dan is er vast  weer een reden om ze te kappen en te vervangen door jonge boompjes. Want zo gaat dat in Utrecht.

Wat is de reden van de herinrichting? Het aantal rijbanen voor auto’s en het OV blijft gelijk, namelijk één heen en één terug. Alleen de banen voor het OV komen in het midden terwijl ze nu aan de buitenkant liggen. Je zou zeggen: een pot witte verf moet toch genoeg zijn om de banen te verwisselen.

Kortom: het geld moet op en de bomen moeten om, want de ambtenaren/plannenmakers en ontwerpers en bedrijven die leven van de infra-structuur zouden anders even zonder werk zitten. Dat het verkeer een jaar omgeleid moet worden en tot veel files en oponthoud leidt zal hun overigens een zorg zijn.

In de APV stond altijd dat degene aan wie vergund is bomen te kappen ervoor moet zorgen dat er binnen 36 maanden herplant plaatsvindt.

De gemeenteraad heeft op 2 februari 2023 met grote meerderheid een motie aangenomen waarin die termijn ingekort wordt tot 14 maanden als het gaat om bomen die op de gemeentelijke vellijst staan. Die motie werd door wethouder Schilderman van een positief advies voorzien. In diezelfde motie werd uitgesproken dat in geval van bomen die niet op de vellijst staan het college per geval kan beoordelen welke termijn redelijk is.

Letterlijke tekst van de motie:

“binnen 14 maanden vanaf het moment dat de kapvergunning is verleend voor bomen die op de gemeentelijke vellijst staan, of in het geval van langlopende of complexe projecten, of bij andere bomen die niet op de gemeentelijke vellijst staan, binnen een door het college op te leggen termijn“.

Voor bomen die illegaal (zonder vergunning) zijn gekapt dient volgens de motie te gelden:

de verplichting opleggen zo snel mogelijk maar in ieder geval binnen 14 maanden te herbeplanten overeenkomstig de door hen te geven aanwijzingen

Inbreng van de Utrechtse Bomenstichting RIB 30 mei 2023.

1. Volgens de brief die het college aan de raad stuurde op 8 maart 2022  (‘Strategie voor groen’) zouden er 60.000 bomen in de stad bij moeten komen (het huidige aantal zou 160.000 zijn). Die extra bomen zouden er moeten komen vóór 2040.

Volgens de collegebrief levert het huidige budget van 3,2 miljoen per jaar slechts een klein aandeel in de bekostiging van de totale opgave. Daarvoor zou namelijk 80 miljoen nodig zijn per jaar tot 2040. De vraag is of het met die 80 miljoen per jaar wél gaat lukken en of vergroening alleen een financiële kwestie is. De brief van het college gaat niet concreet op die vraag in. We moeten het doen met een abstracte verhandeling over verbeteren van de werkmethodiek, onderzoek naar haalbaarheid, het op een rij zetten van ontbrekend juridisch instrumentarium en het in gang zetten van integrale afwegingen in het Meerjaren­perspectief Ruimte.

Inmiddels is er weer een collegebrief over hetzelfde onderwerp: ‘Strategie voor groen, stand van zaken” d.d. 12 april 2023. Daarin wordt niet meer genoemd de miljoenen die nodig zijn om al die extra bomen te planten. Het college denkt nu het doel alleen te bereiken door ‘verankeren’, ‘verbreden’, ‘versnellen’. Met ‘verankeren’ wordt  bedoeld concretisering, ontwikkelen instrumentarium en werkmethodiek. Met ‘verbreding’ wordt bedoeld samenwerken met bewoners, instellingen , bedrijven en regiopartners. Met ‘versnellen’ wordt bedoeld icoonprojecten, integrale plannen en 45 ha extra groen ontwikkelen. Verder werkt het college aan een ‘voortdurende verbetering van samenwerking en programmering  intern om optimale efficiency-voordelen te genereren”. Kortom, opnieuw een hoop bla-bla.

We zijn sinds de brief van 8 maart 2022 ruim een jaar verder en er is geen extra boom bij geplant. Er wordt ook niet meer gesproken over de miljoenen die nodig zijn om al die extra bomen te planten en evenmin wáár die extra bomen in de stad moeten komen. De indruk wordt daardoor versterkt dat die 60.000 bomen nooit serieus bedoeld zijn: een fopspeen om raadsleden akkoord te laten gaan met de verdichtingsplannen (60.000 woningen erbij) van de gemeente.

2. Het kappen van gezonde grote bomen gaat ondertussen gewoon door: zie de Ivoordreef, Kovelaarstraat, Omloop. Kappen van bomen ihkv verdichtingsplannen. Van een serieuze compensatie is in de verste verte geen sprake, want het kappen van bomen met diameter van 60 cm-100 cm mag nog steeds volgens de verordening gecompenseerd worden door herplant met sprietjes en struiken. In de toelichting bij art. 4:9 1e lid staat “Onder een geslaagde herplant wordt verstaan dat aan het eind van de gestelde termijn de gekapte boom duurzaam is vervangen door een andere boom, struik of groen“. Met de APV in de hand heeft het college de rechtbank akkoord laten gaan met het planten van wat klimop ter compensatie van een enorme boom (HZ_WABO-21-04187). Als het de raad ernst is met de herplant zou die toelichting al lang geschrapt moeten zijn.

Van een serieuze compensatie is alleen sprake als een grote boom minstens wordt vervangen door een aantal jonge bomen, zodat opname van CO2, schaduweffecten, nestel-gelegenheid per saldo gelijk blijft. Zolang dat niet in de APV geregeld is zal er alleen maar sprake zijn van een verdere achteruitgang van het bomenbestand in Utrecht: steeds minder bomen per hoofd van de bevolking en vooral ook steeds kleinere/jongeren bomen.