Dinsdagavond vindt de Raadsinformatiebijeenkomst plaats over het ontwerp bestemmingsplan Ivoordreef. De Utrechtse Bomenstichting stuurt u hierbij haar inbreng schriftelijk toe, zodat die ook terecht komt bij de raadsleden die niet bij de Raadsinformatiebijeenkomst kunnen of willen zijn. Een kopie gaat naar de pers.

Zoals bekend gaat het bouwplan ten koste van 67 volwassen gezonde bomen langs de Einsteindreef die deel uitmaken van de groenstructuur van de gemeente. De voorgenomen herplant vindt her en der in de wijk plaats en compenseert het verlies voor de stedelijke groenstructuur in het geheel niet, ook al omdat grote volwassen bomen bij herplant worden vervangen door kleine jonge bomen die er minstens 30 jaar over doen om net zo groot te worden als de bomen die nu gekapt worden.

De voorgenomen kap van 67 vergunningplichtige bomen vindt plaats bovenop de kap van 56 vergunningplichtige bomen die al heeft plaatsgevonden om de flat aan de Ivoordreef te kunnen slopen. Dat brengt het totaal dus op 123 bomen die verdwijnen tussen de Einsteindreef en de gesloopte flat aan de Ivoordreef.

Er zijn omstandigheden die het kappen van bomen onvermijdelijk maken, maar daarvan is in dit geval naar het oordeel van de UBS geen sprake en wel om de volgende redenen.

1. Het slopen van de flat was totaal overbodig. Er staan meer van die flats in Overvecht en daarvan wordt de sloop, terecht, niet overwogen. Sloop van bouwwerken die minstens nog 50 jaar mee kunnen is klimaat- en milieu gezien een doodzonde. Het verspilt immers enorm veel energie en grondstoffen en het zorgt voor de uitstoot van veel stikstof.

2. Het slopen van de flat past bovendien in een doelbewuste strategie om de sociale woningnood in Utrecht te verergeren. Sinds 2001 is het het officiële streven van de gemeente om het aandeel sociale huur terug te dringen om zodoende de stad aantrekkelijk te maken voor mensen met een midden inkomen. Dat beleid had een naam: “De Utrechtse Opgave” en “Utrecht vernieuwt”. Dat mensen die op een sociale huurwoning zijn aangewezen tegenwoordig meer dan 10 jaar moeten wachten is dus doelbewust beleid waar ook zogenaamde linkse en progressieve partijen voor getekend hebben.

3. Dat de Utrechtse politiek er sinds DUO 2001 voor gekozen heeft op grote schaal betaalbare woningen te laten slopen en te vervangen door duurdere huur- en koopwoningen en daarmee willens en wetens de (sociale) woningnood enorm heeft doen toenemen (in 1996 was het aandeel sociale huur bijna 50%, inmiddels is het minder dan 35%) komt omdat de gemeente en de Utrechtse politiek niet het belang van de volkshuisvesting vooropstelt, maar het belang van onroerend goed bezitters, projectontwikkelaars, woningcorporaties en de gemeente zelf die enorm aan de woningnood verdienen (de huur- en koopprijzen schieten omhoog)

4. Het argument dat Utrecht 60.000 woningen moet bijbouwen vanwege de groeiende woningbehoefte is een leugen. De zogenaamde woningbehoefte in 2040 wordt door de gemeente afgeleid uit het totaal van alle zachte en harde bouwplannen en het aantal inwoners dat erbij komt als die plannen worden gerealiseerd. De inwoners die erbij komen zijn rijke mensen uit alle windstreken die de dure woningen kunnen betalen. Met de eigen behoefte van de kinderen van Utrechters die nu in Utrecht wonen heeft dat niets te maken, als die niet vermogend zijn komen ze op een eindeloze wachtlijst.

5. Om kort te gaan, de UBS vindt het schandelijk dat ook partijen die zichzelf als links en progressief aanprijzen het belang van het behoud van bomen, het behoud en uitbreiding van de groenstructuur én het belang van het milieu- en het klimaat volkomen ondergeschikt maken aan het streven van zakkenvullers (waaronder de gemeente die flink aan de grond, de ozb en het verschaffen van bouwvergunningen verdient) om zoveel mogelijk aan de woningnood te verdienen.

6. Wat de UBS bijzonder stoort is het feit dat de Utrechtse politiek ondertussen de mond vol heeft over het klimaat en beweert vóór 2040  60.000 bomen te willen bij planten. Naar het oordeel van de UBS pure propaganda die bedoeld is om de burger zand in de ogen te strooien, namelijk door te verhullen dat de gemeente voornamelijk bezig is met het kappen van bomen en helemaal niets doet om die extra 60.000 bomen te planten. Er blijkt ook helemaal geen geld voor uitgetrokken te zijn op de begroting en niemand weer waar de 60.000 bomen moeten komen.

7 Wat de UBS overigens bijzonder stoort is het feit dat er eerst wordt gesloopt en jaren wordt gewerkt aan een nieuw bouwplan, maar dat inspraak en besluitvorming door de gemeenteraad pas aan de orde is als de plannen vast staan en er al private overeenkomsten zijn gesloten. Als raadsleden bereid zijn besluiten te nemen die in feite al door de ambtelijke dienst samen met de project ontwikkelaar genomen zijn, maakt hen dat tot ja-knikkers waar geen respect voor op te brengen valt.

8. Dat het helemaal niet de bedoeling is dat de gemeenteraad de plannen anders vaststelt dan ze door de ambtelijke dienst en de projectontwikkelaar zijn voorgekookt, blijkt uit het feit dat voor het kappen van de 67 bomen die er nu nog staan al op 2 december 2021 een kapvergunning is gegeven. Weliswaar onder de voorwaarde dat het bestemmingsplan zal worden vastgesteld, maar dat de gemeenteraad het plan ánders vaststelt (zodat er minder bomen gekapt hoeven te worden) werd en wordt kennelijk voor onmogelijk gehouden.

9. Dat burgers pas “zienswijzen” in kunnen brengen en de raad mogen informeren als alles al voor 100% vaststaat, laat zien dat democratie in Utrecht een lachertje is. De UBS gaat zeker in beroep tegen het bestemmingsplan, zoals het al in beroep is gegaan tegen de voorbarig verleende kapvergunning.

Op 5 Augustus 2022 besloot de gemeente een bouwvergunning te geven voor drie aaneengeschakelde woningen pal langs de Oosterspoorbaan. Driehoog en met een dove gevel in verband met de geluidsoverlast van het spoor en de sneltram. De drie woningen maken deel uit van een project voor zeven woningen aan het eind van de doodlopende Kovelaarstraat.

Achterkant van de drie aaneengeschakelde woningen op de grens van het park.

Om de woningen te kunnen bouwen, moeten bomen worden gekapt, waaronder de monumentale boom op de hoek van de Oosterspoorbaan en de ingang naar de begraafplaats Kovelswade (nr.49), maar ook de bomen 32, 33 en 48. Zie onderstaande foto, genomen vanaf het Houtensepad.

Bewoners van de Kovelaarstraat en het Oude Houtensepad hebben zich tegen het plan verzet en de Welstandscommissie heeft negatief geadviseerd in verband met de aantasting van de groene zone langs de Oosterspoorbaan, maar het huidige college met GroenLinks als grootste partij heeft ermee ingestemd.

Linkerfoto zoals het nu is, rechter foto met de drie woningen ingetekend.

In het Groenstructuurplan 2007 wordt uitgelegd hoe belangrijk het is groene ele­men­­ten in de stad (genoemd worden o.a. begraafplaatsen en bermen langs het spoor) te ver­bin­den: “doorverbinden van routes heft de barrièrewerking van delen van het stedelijk groen op” en “de bereikbaarheid van het groen buiten Utrecht wordt verbeterd” (p.28). Het met elkaar verbinden van groenelementen en doorverbinden met groene gebieden buiten de stad maakt niet alleen dat vogels en andere dieren makkelijker de weg van buiten naar bin­nen de stad vinden en zich daar nestelen/vestigen, maar ook dat Utrechters het groen wan­delend en op de fiets kunnen beleven langs groene routes die naar groene gebieden bui­ten de stad leiden.[1] In het Meerjaren Groen­program­ma 2016-2019 wordt op p. 12 als één van de uit te voeren projecten genoemd: “Aanleg van een groenrecreatieve route op de voormalige Oos­terspoorbaan, die Minstroom met Lunet­ten ver­bindt”.

De bouw van de drie aaneengeschakelde woningen pal langs het Oosterspoorbaanpark is dus ook in strijd met zowel het Groenstructuurplan 2007 als het Meerjaren Groenprogramma 2016-2019.

Op de kritiek die door omwonenden én door de Welstandscommissie is geuit op deze aantasting van het Oosterspoorbaanpark is het College in het besluit niet ingegaan. Vreemd genoeg was dat voor de rechtbank geen reden het College zijn huiswerk over te laten doen.

De rechtbank had kunnen vragen: waarom is het College niet ingegaan op de kritiek van de bewoners en de Welstands­commissie? Vindt het College het dan geen aantasting van het Oosterspoorbaanpark dat de doorlopende groene wand wordt onderbroken door een blok van drie woningen?

De rechtbank had ook kunnen vragen: als er langs het park woningen mogen komen op dié plaats, mogen die dan ook op andere plaatsen langs het park komen? En als er op meer plaatsen langs het park van die woningen mogen komen, wat blijft er dan van het park over en van de groene route van het voormalige station Maliebaan via de begraafplaats Kovelswade naar Amelisweerd die door de  gemeente is voorzien? Loop en fiets je straks dan langs woningen in plaats van langs tuinen en bomen? Dat heeft de rechtbank niet gevraagd, terwijl die vraag voor de hand ligt. Immers, als je woningen mag bouwen op één plaats langs het park, waarom dan niet ook op andere plaatsen langs het park? Het College heeft ook niet aangegeven waarom hier wél en op andere plaatsen langs het park niet. Gevreesd moet dus worden dat het hier niet bij blijft en dat er van het park weinig over zal blijven.

Kortom: de gemeente legt in 2016 samen met bewoners en voor veel geld een mooi park aan, maar zes jaar later begint de gemeente vergunningen te geven om langs dat park bomen te kappen en wonin­gen te bouwen, waar­door er van het park weinig overblijft.

[1] Raadsbrief 26 juni 2019 over het Meerjaren Groenprogramma 2019-2022, jaarsnede 2019 noemt als ambitie “Stad en land verbinden: verbeteren bereikbaarheid van de groengebieden rond Utrecht door recreatieve en ecologische verbindingen aan te leggen”.

Voor het kappen van een boom met een diameter groter dan 15 cm  heb je in Utrecht een kapvergunning nodig. Wie zo’n boom kap zonder vergunning is in overtreding.

Wat doet de gemeente als blijkt dat er illegaal is gekapt? Als de gemeente daarachter komt? Dan wordt er een plicht opgelegd om op het perceel een boom te herplanten met een stammaat van ca 25-30 cm en dan moet dat binnen 6 maanden gebeuren. Wordt aan de plicht niet tijdig uitvoering gegeven, dan verspeelt men 10.000 euro dwangsom.

Vroeger kon de gemeente ook een boete opleggen, maar dat kan niet meer. Die  bevoegdheid komt alleen het OM toe. De gemeente kan dus ook aangifte doen bij het OM, maar doet dat soms wel en soms niet. En als er aangifte wordt gedaan is het de vraag of het OM, dat het hartstikke druk heeft, daar iets mee doet.

Of het OM een boete oplegt en of die boete voldoende afschrikwekkend is onttrekt zich aan onze waarneming. De UBS heeft daarom besloten om zelf aangifte te gaan doen bij elke illegale kap en zgn. art.12 procedure te beginnen bij het gerechtshof als het OM niet in actie komt.

Nieuwbouw daar wordt aan verdiend. Niet in het minst door de gemeente. Denk aan de grondopbrengst, maar ook aan de leges die voor bouwvergunning moeten worden betaald en de opbrengst van de WOZ. Nieuwbouw is voor de gemeente een  verdienmodel én een groot werkverschaffingsproject voor een heel leger ambtenaren.
Daarom zijn de gemeente en bouwend nederland twee handen op één buik, gezworen kameraden. Projectontwikkelaars kunnen er van op aan dat ambtenaren van de gemeente Utrecht zich het vuur uit de sloffen lopen om nieuwbouwprojecten te voorzien van een zgn “ruimtelijke onderbouwing” en Juridische Zaken die projecten verdedigt bij de bestuursrechter als burgers bezwaar maken.

In zgn. intentieovereenkomsten verplicht de gemeente zich van te voren (als nog helemaal niet bekend is hoe die projecten er uit zien) te zorgen dat de benodigde vergunningen er komen. Hoe dat valt te rijmen met een onpartijdige overheid valt niet uit te leggen, maar daar maakt de gemeente Utrecht zich ook niet druk om.

Dat er bomen plaats moeten maken voor al die nieuwbouw wordt door de gemeente als vanzelfsprekend beschouwd. Het college of de gemeenteraad zal nooit besluiten: “dit gaat te ver, dat kost teveel bomen“, ook niet als het om gezonde en zelfs monumentale bomen gaat. Wel als het op de A27 gaat, maar dat is een project van het rijk. Maar niet als het de gemeente zelf is die bomen ondergeschikt maakt. Zie het belachelijke project om een flat toe te staan op het Rachmaninoffplantsoen en de kap van 67 bomen tussen de Einsteindreef en de Ivoordreef. Zie ook het belachelijke project om een gezonde boom ouder dan 80 jaar te kappen ten behoeve van de bouw drie aaneengesloten woningen pal langs het net aangelegde park langs de Oosterspoorbaan binnen de lawaaizone van de sneltram en het spoor (ondanks negatief advies van de commissie welstand!).

Alles moeten wijken voor de geldzucht van projectontwikkelaars en van de gemeente zelf, ook monumentale bomen. Want bomen kosten de gemeente alleen maar geld en nemen bovendien de plaats in van nieuwbouw waaraan flink verdiend kan worden.

Om deze winstgevende roofbouw goed te praten beweert de gemeente zich voor te nemen om 60.000 nieuwe bomen te planten, maar (a) daar wordt het geld niet voor uitgetrokken en (b) wordt niet eens onderzocht waar al die 60.000 bomen dan moeten staan. Dat voornemen is dus een ordinaire leugen.

Een ander argument om nieuwbouw in elke situatie te laten prevaleren boven het belang van het behoud van bomen is dat uit onderzoek zou zijn gebleken dat er een enorme woningbehoefte bestaat. Ook dat argument is niet oprecht.

In de eerste plaats heeft de gemeente in de afgelopen tientallen jaren massaal betaalbare (sociale) huurwoningen gesloopt en doet de gemeente dat nog steeds. Woningnood wordt dus gecreëerd om een argument te hebben voor meer en meer nieuwbouw.

In de tweede plaats vindt al die nieuwbouw helemaal niet plaats ten behoeve van woningzoekenden die al 10 jaar op de lijst staan van woningzoekenden, maar ten behoeve van iedereen die genoeg geld heeft om torenhoge huren en koopprijzen te betalen. Ook al zijn dat kopers en huurders uit alle delen van Nederland en Europa, die helemaal niet in Utrecht hoeven te wonen. In Den Haag,  Amsterdam of Rotterdam werken bijvoorbeeld of gewoon graag een tweede of derde huis willen, een pied a terre in een leuke stad.

Hoe komt Utrecht er dan bij dat er zo’n enorme woningbehoefte is in het jaar 2040? Dat is heel eenvoudig. Voor de berekening van die woningbehoefte wordt eerst een inventaris gemaakt van al harde en zachte bouwplannen tot 2040. Vervolgens wordt berekend hoeveel
extra bewoners dat oplevert en dat is de zogenaamde “berekende woningbehoefte”!

Voor alle duidelijkheid: die “berekende woningbehoefte” heeft dus niets te maken met de behoefte van woningzoekers die in Utrecht geboren en opgegroeid zijn of daar werken. Zo stelt de gemeente dat voor, maar dat is dus ook weer een leugen. Woningzoekers die in Utrecht geboren en opgegroeid zijn moeten gewoon oprotten als ze de huren en koopprijzen niet kunnen betalen van de nieuwbouw. Dat is het beleid van de gemeente. Al jaren.

Kortom: zeg maar dag tegen de bomen, bloemen en dieren en tegen het klimaat, want verdienen aan de nieuwbouw en verdienen aan de woningnood staat in Utrecht al jaren voorop. Ook bij GroenLinks en de PvdA die in de gemeenteraad braaf achter hun wethouder gaan staan die op zijn beurt braaf achter de heren projectontwikkelaars en hun ambtelijke vrienden staat.

17 Februari 2022 nam het college het besluit om in de Kanaalstraat 37 bomen te kappen en 16 bomen te verplanten. Dar zou moeten  gebeuren in het kader van de herinrichting van de Kanaalstraat, de aanpak van de riolering en de herprofilering van de straat. Uit een onderzoek uit 2013 uitgevoerd bij 24 bomen zou zijn gebleken dat de bomen grotendeels instabiel waren.

Het besluit vermeldt niet de werkelijke redenen voor het kappen van de bomen. Dat van die instabiliteit is onzin, want met de kroon van de bomen een beetje te snoeien is dat probleem opgelost. Zo blijkt uit de Boom Effect Analyse die bij de aanvraag op 24 oktober 21 werd gepubliceerd.

Waarom dan toch kappen? De werkelijke reden is dat de gemeente niet houdt van grote volwassen bomen en ze het liefst allemaal eens in de 20 jaar vervangt door jonge sprietjes. Dat is ook waarom de gemiddelde leeftijd van de bomen in Utrecht voortdurend afneemt.

Dat is natuurlijk niet de reden die in de Boom Effect Analyse wordt genoemd. Daar staat dat het oude riool moet worden verwijderd dat onder die bomen doorloopt. Het nieuwe riool komt midden in de rijweg te liggen.

Waarom is het voor de verwijdering van de oude riool nodig om al die 53 bomen te verwijderen? Voor het verwijderen van de bomen tussen die bomen is dat sowieso niet nodig en restjes riool onder die bomen kan je gewoon laten zitten.

Kortom, een gezocht argument om die prachtige bomen die de Kanaalstraat van veel schaduw te voorzien allemaal te verwijderen en te vervangen door kleine sprietjes.

Groen Links zit sinds 2006 vrijwel onafgebroken in het college Utrecht. In de vorige collegeperiode was GroenLinks met 12 zetels de grootste partij.  Ook na de raadsverkiezingen 2022 werd GroenLinks weer de grootste partij. Je zou zeggen dat GroenLinks daarmee een grote verantwoordelijkheid draagt voor zowel het gevoerde als het te voeren beleid. In het huidige college behoren zowel “groen” als “energie en klimaat” tot de portefeuilles van Groen Links wethouders, respectievelijk Voortman en Van Hooijdonk.

Volgens de raadsbrief 8 maart 2022 “Strategie voor groen” is het plan om het aantal bomen in Utrecht aanzienlijk uit te breiden, namelijk met 60.000 bomen. Die zouden er bij moeten komen voor 2040. Om dat financieel mogelijk te maken zou een jaarlijks budget nodig zijn van 80 miljoen. Het huidige budget is 3,2 miljoen.

Die aanzienlijke uitbreiding van het aantal bomen is nodig én om een “gezonde balans” te bereiken tussen enerzijds de geplande verdichting (60.000 woningen erbij) en anderzijds het groen én in verband met de strijd tegen klimaatopwarming en hittestress.

In een eerdere column (29 juni 2022) meldden we al dat het college geen idee heeft waar al die 60.000 bomen geplant moeten worden, dat daar ook helemaal geen concrete plannen voor bestaan.

Uit de inmiddels aan de raad aangeboden programmabegroting 2023 (p.96) blijkt dat er voor “extra groen” voor het jaar 2023  een bedrag van 8,174 miljoen is uitgetrokken en voor 2024 een bedrag van 7,455 miljoen. Dat wil zeggen een/tiende van de 80 miljoen waarvan sprake was in “Strategie voor groen”.

Kortom: die 60.000 bomen erbij kunnen wel vergeten. Dat blijkt, zoals we ook eerder vaststelde, een leugen. Wat bomen betreft doet dit college, waarin GroenLinks de eerste verantwoordelijke is voor groen en klimaat, ook de komende jaren niets tegen opwarming en hittestress.

Integendeel, het kappen van bomen gaat onverdroten door, bij honderden tegelijk. Om plaats te maken voor gymnastiekzalen, hockeybal velden en nieuwe onbetaalbare woningen.

Wie denkt dat je met GroenLinks een ander groenbeleid bereikt dan met bijvoorbeeld D66 of de VVD heeft het gruwelijk mis. Het maakt niets uit.

Naar aanleiding van onderstaand woo-verzoek van de Utrechtse Bomenstichting berichtte het college op 16 juni j.l. dat er géén documenten zijn waaruit blijkt waar nog bomen in de stad geplant kunnen worden, laat staan de 60.000 bomen die genoemd worden in de raadsbrief van 8 maart 2022 (Strategie voor groen).

Berekend was ter gelegenheid van de RSU 2040 per buurt hoeveel bomen er bij zouden moeten komen om te voldoen aan de Visie Klimaatadaptatie, maar waar die bomen moeten komen en of daar wel plaats voor is (gegeven alle kabels en leidingen, parkeerplaatsen, verharding voor stoep en rijweg en voor bouwlocaties) is en wordt niet onderzocht.

Kortom: er worden wél plannen gemaakt voor hoogbouw, verdichting en verstening, maar er worden géén plannen gemaakt minstens om de stad groen te houden (een “gezonde” balans tussen verdichten en vergroenen). En geen sprake van “versnellen”. De zgn ambitie om 60.000 bomen bij te planten voor 2040 is kennelijk niet meer dan misleidende propaganda om ons akkoord te laten gaan met een ongekende verdichtings/versteningsoperatie, met het kappen van bomen en vooral veel hittestress.

Aan het college,

Volgens uw brief aan de gemeenteraad van 8 maart 2022 (Onderwerp: Strategie voor groen) moeten er per saldo 60.000 bomen bijkomen om te voldoen aan de “gezonde” balans tussen verdichten en vergroenen in 2040. Om dat doel te bereiken is volgens uw brief een “trendbreuk” nodig. Het aantal bomen is in de periode 2015-2019  immers niet toegenomen (zie Evaluatie bomenbeleid 2016-2020) , terwijl het aantal woningen en inwoners wél is toegenomen en de aanwas van het aantal bomen was tot 2015 maar heel gering.

In uw raadsbrief “Strategie voor groen” wordt als belangrijkste voorwaarde voor het “versnellen” (p.5) genoemd het feit dat het huidige budget (3,2 miljoen per jaar) ontoereikend is. Dat zou volgens uw raadsbrief 80 miljoen per jaar moeten zijn.

De Utrechtse Bomenstichting heeft echter de sterke indruk dat de gemeente helemaal niet weet waar die 60.000 bomen (plus de bomen die in de plaats moeten komen van te kappen bomen) moeten komen, althans dat daar geen concrete plannen voor bestaan, laat staan goedgekeurde plannen.

Bij de behandeling van het bezwaar tegen de kapvergunning Oudenoord 528 (besluit met kenmerk 8887660) voerde de vertegenwoordiger van de afdeling Vergunningen aan dat een “plaats elders in Utrecht is niet makkelijk te vinden. Het is al moeilijk om alle bomen op de herplantlijst te plaatsen” en “Voor de herplanting van 1 boom binnen de bebouwde kom een langdurig onderzoek instellen naar mogelijke locatie in de gemeente is te tijdrovend en kostbaar”. Redenen om in dit geval dan maar akkoord te gaan met het planten van klimop langs de tuinmuur i.p.v. herplant van een boom buiten de tuin van aanvrager (waartoe de aanvrager zich bereid had verklaard de kosten te dragen).

Het voorbeeld van de kapvergunning Oudenoord 528 doet vrezen dat de gemeente, ondanks de ambitie 60.000 te gaan planten tot 2040, in het geheel niet beschikt over een overzicht (kaart) van op hun geschiktheid beoordeelde locaties voor het planten van bomen en dat dát (en niet het te geringe budget) de reden is waarom de “trendbreuk” een loos voornemen (alleen voor de bühne) zal blijken te zijn om bezwaren tegen verdichting (RSU 2040) weg te nemen.

Om na te gaan hoe reëel de vrees van de Utrechtse Bomenstichting is, verzoek ik u om inzage in een bij de gemeente bestaande overzicht van alle op hun geschiktheid voor het planten en herplanten beoordeelde locaties in de bebouwde kom, inclusief documenten waaruit blijkt dat die locaties op hun geschiktheid zijn beoordeeld.

Namens de UBS

Op 22 maart 2022 werd “van rechtswege” een kapvergunning verleend voor het kappen van een boom in een voortuin. Van “rechtswege” betekent dat de gemeente de aanvraag voor de kapvergunning had laten sloffen. De aanvraag die 27-12-2001 was ingediend, had binnen 8 weken behandeld moeten worden: dus uiterlijk 21 februari. Tenzij vóór die datum een bericht van verdaging was gestuurd voor nog eens 8 weken. Dat had de gemeente ook al verzuimd te doen.

De kapvergunning werd op 25 maart2022 bekendgemaakt op de site “officiële bekendmakingen”, met vermelding van de reden van de kap: allergie. De Utrechtse Bomenstichting, die alle bekend gemaakte kapvergunning nauwkeurig volgt, sloeg alarm en liet bezwaar maken. Op 21 juni 2022 besloot Juridische Zaken het bezwaarschrift gegrond te verklaren en de kapvergunning te herroepen: de boom mocht bij nader inzien niet gekapt worden. Normaliter krijgt de Bomenstichting als een bezwaar gegrond wordt verklaard, een vergoeding voor rechtskundige bijstand. Dit keer niet, want de ten onrechte verleende vergunning kwam volgens Juridische Zaken niet “wegens een aan de gemeente te wijten onrechtmatigheid“.

Een curieuze besluit. Immers, de gemeente had de aanvraag laten sloffen zodat die “van rechtswege” moest worden verleend. Niemand anders had de aanvraag laten sloffen. De gemeente had dus ook verzuimd na te gaan of de aanvraag volledig was. Dat was bepaald niet het geval. Uit de aanvraag bleek dat het om een huurwoning ging. Gevraagd had dus moeten worden of de verhuurder wel akkoord was. De aanvrager had als reden opgegeven de allergie van een van de gezinsleden, maar er zat geen medische verklaring bij. Bij de aanvraag zat ook geen omschrijving van de boom (soort, maten, leeftijd) en evenmin een voorstel voor herplant.

Kortom, alles wat de gemeente had kunnen nalaten of verkeerd had kunnen doen, heeft de gemeente nagelaten of fout gedaan. Volgens de gemeente had men de aanvrager wel om aanvullende informatie gevraagd, maar dat werd naderhand door de aanvrager ontkend. Normaliter krijgt een aanvrager, als hij niet reageert op een verzoek om aanvullende informatie, bericht dat de aanvraag verder buiten behandeling wordt gelaten. Maar dat heeft de gemeente ook al nagelaten.

De gemeente stelt zich in het besluit zelfs op het standpunt dat zij niet hoeft na te gaan of de aanvrager wel gerechtigd is de aanvraag te doen (of hij eigenaar is of niet, of hij wel of niet toestemming heeft van de eigenaar). Er worden vaak aanvragen gedaan om bomen te mogen kappen, met name door de gemeente zelf. Als die aanvragen op dezelfde knullige manier worden behandeld en de gemeente ook nog eens vindt dat er niets op die behandeling aan te merken is, dan is dat misschien de reden dat Utrecht er niet bepaald groener op wordt en kunnen we die 60.000 extra bomen in 2040 wel vergeten.

De vraag is dus hoe Juridische Zaken erbij komt dat er geen sprake is van aan de gemeente te wijten onrechtmatigheid. Dat de bezwaarprocedure door de gemeente wordt gebruikt om het eigen straatje schoon te vegen, daar waren we al aan gewend, maar zo bar hebben we het nog niet meegemaakt.

Bij besluit van 2 december 2021 werd een kapvergunning verleend voor 67 bomen en het verplanten van 3 bomen ten behoeve van fase 2 op het adres Ivoordreef. Dat zijn dus bomen die tussen de flat aan de Ivoordreef (die gesloopt wordt) en de Einsteindreef staan en deel uitmaken van een stedelijke groenstructuur van Utrecht.

Er werd in de vergunning wel gezegd dat er pas gekapt mocht worden als het nieuwe bestemmingsplan is vastgesteld. Maar dat plan moet nog in procedure worden gebracht. Tegen die tijd is het mogelijk daar beroep tegen in te stellen. Zie hieronder de oude (links) en de nieuwe situatie (rechts).

Zoals bij vergelijking opvalt blijft er van de groenstructuur langs de Einsteindreef niet veel meer over. Hoe dat past in een beleid dat beoogt tot 2040 per saldo 60.000 bomen in de bebouwde kom bij te planten is onduidelijk, maar daar gaat het nu even niet over.

Wat zo ongelooflijk is, is dat er alvast een kapvergunning wordt verleend om de bomen langs de Einsteindreef weg te halen, terwijl het bestemmingsplan én de bouwvergunning voor die nieuwe situatie nog in procedure moet worden gebracht.

Een duidelijk signaal aan de bevolking dat het geen enkele zin heeft om in te spreken, bezwaar te maken of beroep in te stellen. Hoe het gaat worden staat immers voor het college al vast. Anders zouden ze die kapvergunning op 2 december 2021 niet alvast verleend hebben.

De Utrechtse Bomenstichting gaat in elk geval beroep en hoger beroep instellen en laat zich niet buitenspel zetten door deze wel zeer bijzondere autoritaire besluitvorming.

Van de ‘vergroening’ van Utrecht kwam ook de afgelopen collegeperiode weinig terecht. Dat blijkt o.a. uit de hieronder weergegeven grafiek in de Evaluatie bomenbeleid 2016-2020. Volgens die grafiek was er geen toename van het aantal bomen en bleef die dus achter bij de toename van het aantal inwoners. Utrecht is een snel groeiende stad, maar het aantal bomen is sinds 2015 gelijk gebleven.

Het aantal bomen waarvoor een kapvergunning werd gegeven was in 2015 3103, in 2016 3169, in 2017 2002, in 2018 1773 en in 2019 1489. Dat het aantal bomen sinds 2015 gelijk is gebleven, daar moet, gelet op het aantal verleende kapvergunningen, ernstig aan getwijfeld worden. Utrecht heeft geen voor het publiek toegankelijke en verifieerbare database van het aantal bomen. De aantallen kapvergunningen worden sinds 2013 door de Utrechtse Bomenstichting bijgehouden.

Bij het door de gemeente gestelde gelijk blijven van het aantal bomen sinds 2015 moet overigens bedacht worden dat de gemiddelde leeftijd van bomen in Utrecht, anders dan de gemeente meent te weten, steeds lager wordt. Dat ligt voor de hand, want bomen die gekapt worden zijn vaak 20 jaar of ouder en als ze vervangen worden, worden ze als regel vervangen door jonge bomen die er op zijn minst 20 jaar over doen om net zo groot te worden als de bomen waarvoor zij in de plaats komen. Het gelijk blijven van het aantal bomen, ondanks dat er jaarlijks meer dan duizend bomen gekapt worden, kan alleen betekenen dat de gemiddelde leeftijd daalt. En dat betekent: minder groen, min­der schaduw en minder opname van CO2. Kortom: het gaat dus niet goed met het groen in Utrecht.

Strategie voor de toekomst
Op 8 maart 2022 stuurde het college een brief naar de gemeenteraad met als onderwerp Strategie voor groen. In die brief doet het college het voorkomen dat de gemeente ook nu al vergroent. Dat is dus niet waar. Immers het aantal bomen neemt ook volgens de gemeente niet toe en de gemiddelde leeftijd van de bomen neemt af.

Groot is dus het verschil tussen wat er tot nu toe terecht komt van de vergroening (namelijk weinig) en wat het college stelt na te streven volgens de Strategie voor groen: een toename met maar liefst 60.000 bomen (het huidige aantal zou 160.000 zijn). Uitgaande van een bevolkingstoename met 100.000 inwoners zou, om de beschikbare hoeveelheid groen per huishouden op het huidige niveau te houden, er 440 hectare groen in de stad bij moeten komen en 250 hectare groen buiten te stad. Aldus de collegebrief over de Strategie voor groen, waaraan onderstaande grafiek is ontleend.

   taakstelling vlgns collegebrief Strategie voor groen d.d. 8 maart  2022

Wie de twee grafieken vergelijkt moet vaststellen dat de vergroeningsvoornemens van het college voor de jaren 2022- 2040 wel erg abstract en optimistisch zijn. Immers, waarom zou het vanaf 2022 wél lukken om vooruitgang te boeken (en nog wel een heel spectaculaire vooruitgang), terwijl er in de periode 2015-2019 volgens de gemeente slechts sprake was (ondanks toename bevolking!) van stilstand?

Volgens de collegebrief levert het huidige budget van 3,2 miljoen per jaar slechts een klein aandeel in de bekostiging van de totale opgave. Daarvoor zou 80 miljoen nodig zijn per jaar tot 2040. De vraag is of het met die 80 miljoen per jaar wél gaat lukken en of vergroening alleen een financiële kwestie is. De brief van het college gaat niet concreet op die vraag in. We moeten het doen met een abstracte verhandeling over verbeteren van de werkmethodiek, onderzoek naar haalbaarheid, het op een rij zetten van ontbrekend juridisch instrumentarium en het in gang zetten van integrale afwegingen in het Meerjaren­perspectief Ruimte.

Wat het werkelijke probleem is, daar gaat het college niet op in. Dat probleem is dat de gemeente er voor gekozen heeft de stad aanzienlijk te verdichten (40.000 woningen erbij, inclusief alle kabels en leidingen, verharding en parkeerplaatsen) en dat het gevolg van die keuze is dat ruimte voor bomen en groen alleen maar kleiner wordt. Dat probleem los je niet op door 80 miljoen per jaar uit te geven om 60.000 bomen aan te planten en 440 hectare groen aan te leggen, want onduidelijk is waar al die bomen en al die groene hectares moeten komen.

Hoe concreet het probleem is blijkt uit de praktijk van de herplantplicht. Hoewel het de bedoeling van de herplantplicht is dat het aantal bomen minimaal op hetzelfde peil blijft (Zie toelichting APV) gaat de gemeente er regelmatig mee akkoord dat de te kappen boom slechts gecompenseerd wordt met wat klimop of wat struiken. Of gecompenseerd wordt met wat leiboompjes die al een paar jaar eerder waren geplant en dus helemaal geen compensatie zijn. En als je daar tegen aanvoert dat de APV toch ook voorziet in de mogelijkheid tot herplant elders in de gemeente, dan is het antwoord: maar wij weten niet zo gauw waar en “langdurig onderzoek instellen naar mogelijke locatie in de gemeente is te tijdrovend en kostbaar”.

In de Evaluatie herplantplicht d.d. 19-5-2020 wordt als knelpunt 6 genoemd dat er geen overzicht is van locaties waar herplant kan plaatsvinden. De vraag is dus: hoe serieus moet het voornemen genomen worden om binnen nu en 2040  60.000 bomen (3333 per jaar!) te planten als er niet eens een overzicht is van locaties waar te herplanten bomen kunnen staan?