Aanvraag: “Wij hebben dit huis net gekocht wat erg gedateerd is, wij gaan dit huis opknappen en hierbij pakken we ook de voortuin aan. Er staat in de voortuin een boom die wij dan gelijk weg willen halen, de Schoolstraat is een straat zonder parkeerplaatsen en door de boom weg te halen kunnen wij een extra parkeerplek realiseren” en “Er komen meerdere cipressen en andere beplanting terug in de voortuin.” Het oordeel van Streetview: https://www.google.nl/‌maps/@52.1107371,5.0138502,3a,75y,317.71h,100.78t/‌data=!3m6!1e1!3m4!1sv0xHMkmBk-DMky4IOisi6Q!2e0!7i13312!8i6656?hl=nl

Aangevraagd werd het kappen van één boom. De aanvraag is onvolledig omdat een zogenoemde Bomenparagraaf ontbreekt, net zoals een herplantplan.

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2020-81327.html

Op 9 juni 2020 werd de vergunning verleend. Eén boom mag gekapt worden en vier Italiaanse cypressen (Cupressus sempervirens ‘Stricta’) dienen aangeplant te worden langs de oprit. De herplanttekening (die overigens niet bij de aanvraag zat) maakt deel uit van de beschikking, aldus VTH.

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2020-148979.html

Opnieuw bekruipt ons de gedachte dat de kapbepalingen in de APV niet gericht zijn op boombescherming maar op het ophalen van gemeentebelastingen (leges). Het beleidsonderdeel bomen kappen kan voor de duidelijkheid beter verhuizen naar de portefeuille van de wethouder financiën.

Al enige tijd lezen we in kapvergunningteksten die het vergunningbesluit zouden moeten ‘onderbouwen’ dat “…. er bij verwijdering van de bomen vervangende bomen in de directe omgeving staan die de ecologische waarde/functie over kunnen nemen”.

Deze tekst, die in kringen van echte ecologen reacties van verwondering en hoon oplevert, heeft een merkwaardige inhoudsbetekenis.

Er staat eigenlijk: de te verwijderen boom kunnen we eigenlijk gemakkelijk missen want de buurboom die heeft zo weinig omhanden, heeft zo weinig benutte capaciteit (- “kijk daar, daar zit de capaciteitsruimte “ -),

• die neemt de vogels, vleermuizen en insecten van de te kappen boom er in zijn takken wel bij (“jongens allemaal wat opschikken! Nee. Niet vechten”),
• bij die boom gaat het fotosynthetisch proces dubbel zo hard werken (koolstofdioxide en water omzetten in suikers zoals glucose),
• de boom produceert dubbel zo veel zuurstof,
• het voor de boom zo noodzakelijke bodemleven wordt van de te kappen boom op transport gezet naar de buurboom,
• de schaduw van en de hittestress dempende werkzaamheid van de buurboom verdubbelt,

Hoewel er rechters zijn die van de onzin diep onder de indruk zijn, staat de geciteerde tekst hoog genomineerd voor de jaarlijkse prijs Baarlijke Nonsens.

De tekst maakt wel duidelijk dat de gemeentedienst zich in meer bochten moet wringen om de schijn op te houden dat het kapbesluit op feiten steunt en deugdelijk onderbouwd is. In overleg is en wordt dit aan de orde gesteld.

“De gemeente Utrecht heeft in de nacht van donderdag op vrijdag tijdens een vergadering in de raad de klimaatnoodtoestand uitgeroepen. Met het uitroepen van de noodtoestand belooft de gemeente alle nodige maatregelen te nemen om klimaatverandering tegen te gaan. (……….)  Donderdagavond vond er ook een protest plaats in Utrecht. Op het Stadshuisplein stond een handjevol demonstranten van Extinction Rebellion. Zij riepen de gemeente op om de klimaatnoodtoestand uit te roepen.”

(Nu.nl, 12 juli 2019)

We zijn een jaar verder en rond dit onderwerp is het oorverdovend stil, zowel aan de kant van B&W als van de raadsfracties die de motie steunden. Hebben we te maken met padvindersgedrag: iedere dag een goede daad (zonder dat er samenhang en continuïteit in zit)? Waarschijnlijk wel. De motie vroeg ook niet om concrete maatregelen, of om een richting van maatregelen.

De motie eindigde ook met de woorden “…. en gaat over tot de orde van de dag”, oftewel business as usual.

Na de motie is er in de gelederen van het gemeentebestuur slechts één keer het woord ‘klimaatnoodtoestand’ gevallen, in de gemeenteraadsvergadering van 16 november 2019, uit de mond van de CDA-fractievoorzitter.

Willen Utrechters met betrekking tot het klimaat in de stad verbetering, dan zullen ze zich politiek, niet alleen in het stemhokje, moeten manifesteren.

Op een niet na te volgen wijze zou besloten zijn dat Utrecht moet uitbreiden tot enkele maten groter. Was het inwoneraantal op 1 januari 2000 nog 233 667, men wil in 2025 de 400.000 aantikken. In 2040 zal Utrecht naar verwachting van enkele jaren geleden tegen de 455.000 aan zitten.

Het leven (wat niet hetzelfde is als economisch gewin) in de grote stad wordt door zo’n extreme groei er niet beter op, zoals veel voorbeelden van elders laten zien.

De stadsuitbreiding verloopt niet zachtzinnig. Bestaande structuren in wat eerst nog natuur of agrarisch gebied was worden grotendeels vernietigd, dit ondanks het behoud van vroegere toponiemen en hier en daar een slootje of weggetje in gewijzigde vorm handhaven. Met de natuurlijke omgeving gaat het niet anders. Opvallend is het verdwijnen van duizenden bomen, die erg belangrijke structuurdragers, kapstokken van de ecologie zijn.

Je zou zeggen dat dat in een stad met zoveel groen in de politiek, in naam en partijkleur, wel beter kan. Nee dus. De stedenbouwkundigen behandelen het gebied op hun tekenblad grotendeels als een leeg gebied en hebben er een handje van over boomstructuren heen te plannen. Bomen moeten dan verdwijnen, zo vinden de stedenbouwkundigen en de industrieel werkende projectontwikkelaars en aannemers.

In Finland (op de Faeröer-eilanden na het gebied met de grootste boomdichtheid in Europa) wordt om de bomen heen gebouwd (1), wat ook verrassende, speelse stratenpatronen oplevert, alsof de nieuwbouwlocatie langzaam en organisch gegroeid is. Finland heeft dan ook de oudste, dikste en hoogste bomen van Europa (2).

Het is te hopen dat de Utrechtse bevolking tegen het naderen van de volgende lokale verkiezingen hier flink stennis over gaat maken en dat er daarna veel verandert.

• https://www.ruimteenwonen.nl/bomen-over-de-stad
• https://www.monumentaltrees.com/nl/records/fin/

Vanwege uitbreiding van activiteiten zoekt de Utrechtse Bomenstichting (UBS) onbetaalde vrijwillige medewerkers die zich in beginsel voor wat langer dan kort aan de UBS willen verbinden.

Waar kan het om gaan? Voorbeelden:

• afgaan op meldingen met betrekking tot boom-/groenbedreigende activiteiten dan wel plannen daartoe, nagaan wat er speelt en voorstellen doen ter voorkoming;
• fotograferen en filmen van dat wat met betrekking tot bomen en groen de aandacht vraagt;
• volgen van het gemeentelijk beleid met betrekking tot bomen, groen, ecologie, nagaan wat verbeterd moet worden, voorstellen doen;
• volgen van het gemeentelijk ruimtelijk uitbreidingbeleid alsook verkeersmaatregelen, dit op het punt van behoud of versterking van de ecologie;
• het volgen van concrete vergunningaanvragen voor bomenkap dan wel andere ruimtelijke plannen die bedreigend zijn voor bomen, groen en de ecologie, alsmede voorstellen doen voor hoe daarmee om te gaan;
• technisch beheer van de website;
• inhoudelijk beheer van de website;
• beheer en up-to-date houden van een bestaande database met betrekking tot bomenkap in Utrecht;
• analyseren van de database;
• digitaal zoeken en beheren van relevante literatuur, berichten, gemeentelijke documenten met betrekking tot
• buurtbewoners ondersteunen bij zorgen in verband met ruimtelijke plannen die bedreigend zijn voor de ecologie;
• overleg voeren met lokale politieke partijen en met verwante organisaties met betrekking tot behoud en versterking van de ecologie, bomen in het bijzonder;

Jouw taken? Naar jouw mogelijkheden, affiniteiten, leerbehoeften, wensen, beschikbaarheid.

Een deel van de activiteiten moet noodzakelijk overdag in de open ruimte plaatsvinden. De mogelijkheid en bereidheid om dat zomer en winter te doen (zonder de extremen), is voor een deel van de medewerkenden noodzakelijk. Gebruik van een fiets is daarbij noodzakelijk.

Medewerkenden (nu vrijwel allen senioren) hebben invloed op het beleid en de dagelijkse gang van zaken van de stichting.

Wat heb je nodig? Betrokkenheid bij de levende natuur. Gezond verstand, kritisch vermogen, eigen moderne computer met internetaansluiting, ervaring met Word, Excel.

Als je overdag structureel tijd hebt is dat een pré.

Wat je niet kan? Dat kun je wel leren van andere medewerkenden, dit met uitzondering van technisch beheer van de website. Dat laatste heeft de UBS nu niet in huis.

Honorarium? Geen. Alleen roem en voldoening.

Wil je meer weten? Stuur een mailtje met jouw naam en telefoonnummer naar info@utrechtsebomenstichting.nl. We maken dan een afspraak voor een gesprek.

Net na de laatste jaarwisseling werd de Utrechtse Bomenstichting (UBS) geattendeerd op een afwatering in de sloot die parallel aan het fietspad Tussen de Rails loopt, grofweg tussen de spoorlijn Utrecht-Bunnik en het station Lunetten ¹. Gescheiden door bomen ligt parallel aan de sloot ook een gemeentelijk depot voor vervuilde grond.

De UBS ging op onderzoek uit. Inderdaad. Op het oog afkomstig uit de richting van de spoorlijn Utrecht-Bunnik, waterde dag en nacht een stroom ogenschijnlijk schoon water vanuit een buisleiding in de sloot. De stroom was krachtig, wat in het vlakke land betekent dat er pompdruk achter zat.

In de richting van het station Lunetten was het slootwater flink verontreinigd.

De UBS nam van het uitstromende water een monster dat zich in een verzegelde fles bevindt. (Het monsternemen tot en met het verzegelen van de fles is op film vastgelegd.)

Op 5 januari 2020 stuurde de UBS zowel naar B&W van de Gemeente Utrecht als naar het Hoogheemraadschap een e-mail waarin de waterlozing aan de orde werd gesteld.

Zoals gebruikelijk kwam er van Utrecht geen reactie. Het Hoogheemraadschap reageerde ogenblikkelijk. Een medewerker nam poolshoogte en liet weten dat de kennelijk illegale waterstroom was stilgelegd. Op vragen over de herkomst en de samenstelling van het water gaf hij geen antwoord.

Dat wekt de gedachte dat een of beide overheden iets stil te houden heeft/hebben dat niet door de beugel kan.

We gaan het met een Wob-verzoek nader bekijken.

Indien er iemand is de gratis een laboratoriumanalyse van het water kan (laten) maken, dan stellen we het op prijs als deze zich met ons in verbinding stelt.

¹ https://www.google.nl/maps/place/Tussen+de+Rails,+Utrecht/@52.0675201,5.1453343,17z/‌data=!4m5!3m4!1s0x47c666103eabe497:0xe62b921b274805a6!8m2!3d52.0672949!4d5.1456606?hl=nl

De Algemene Plaatselijke verordening (APV) bepaalt dat er geen bomen mogen worden gekapt zonder omgevingsvergunning. Dat biedt bescherming, zou je zeggen.

Zeer beslist niet. Het levert lokale belastingen op (leges) en omzetstijgingen van ‘ecologische adviesbureaus’, waarvan de nodige met een dubieus karakter. Deze laatste beoordelen niet de behoudmogelijkheden maar schrijven toe naar de verlening van een kapvergunning.

De afgehandelde aanvragen van omgevingsvergunningen hebben vanaf 1 januari 2004 (6½ jaar) maar vijf keer een geweigerde vergunning opgeleverd, zo blijkt uit onze kapdatabase waarover elders op deze website gelezen kan worden. Dat is een weigering in nul komma en een heel klein beetje procenten van de gevallen. Iemand die een kapvergunning aanvraagt is er bijna zeker van dat die vergunning zal worden verleend.

Wat zegt de APV verder?

Het bevoegd gezag kan de vergunning weigeren dan wel onder voorschriften verlenen in het belang van: (a) de ecologische waarde, (b) ruimtelijke waarde (c) milieuwaarde en (d) de cultuurhistorische waarde.

Het gaat hier om een kan-bepaling. B&W heeft dus de beleidsvrijheid om de vergunning te weigeren.

Zo’n weigering moet dan wel goed onderbouwd en gemotiveerd zijn om in een gerechtelijke procedure overeind te blijven. Dat onderbouwen en motiveren vraagt een vaardigheid die de gemeentelijke dienst vrijwel niet bezit. Bovendien moet men kunnen steunen op gemeentelijke of onafhankelijke expertises. De gemeentelijke deskundigheid die ingezet kan worden is vrijwel wegbezuinigd en onafhankelijke expertises worden niet ingezet omdat daar kosten aan verbonden zijn en onafhankelijken moeilijk gevonden kunnen worden.

Daarom moet de vergunningaanvrager zelf met een expertiserapport voor de dag komen. Ook in deze expertwereld gaat in veel gevallen op: wie betaalt, bepaalt. Er komt in zulke gevallen een rapport tevoorschijn met de gewenste beoordeling.

Nu de waardebepalingen.

De APV-tekst legt de vier begrippen niet uit. In de Toelichting worden de vier begrippen in enkele tientallen regels besproken. Het zijn geen definities en voor daar niet van houdt evenmin praktijkhandreikingen. Het begrip ‘waarde’ wordt al helemaal niet uitgelegd.

Heel veel wijzer word je niet van de toelichting omdat de interpretatieruimte misschien wel iets anders gevormd is, maar nog steeds heel groot is.

Een voorbeeld van de milieuwaarde: de boom speelt een belangrijke rol bij de tijdelijke berging van water. Toon maar eens even aan dat de specifieke boom de functie vervult die hem wordt toegedicht. Hiervoor het bewijs leveren is een erg kostbare aangelegenheid.

De neiging om je er maar met een Jantje van Leyden van af te maken, dan wel geflankeerd met welsprekende en ferme tekst die regelmatig van een vorig geval kan worden overgeschreven, is wel heel groot.

Moet – er gelet op onder meer de ‘klimaat-opgave’ die de stad heeft – niet in een andere richting worden gedacht, namelijk: geen boom wordt gekapt, behalve ……. En flankerend: waar een boom doodgaat wordt die vervangen, behalve ……

Hier gaan we de komende tijd met raadsleden over praten. De eerste afspraak is al gemaakt.

Op 21 november 2018 werd de Algemene plaatselijke verordening (APV) gewijzigd met een bepaling over bomenherplant (aanplant van jonge boompjes) waar bomen gekapt zijn.

De vergunninghouder heeft op grond van de vergunning de verplichting om binnen drie jaar na de kap nieuwe bomen te planten, als het maar even kan op dezelfde locatie. Niet bepaald is dat de vergunninghouder na herplant het bewijs van herplant moet leveren.

Controle is van groot belang omdat anders gauw bekend is dat er niet gecontroleerd wordt en er door velen een potje van wordt gemaakt. (Vergelijk: hygiënemaatregelen in horeca en slachterijen, verkeersregels, beladingsgewicht vrachtauto’s en bestelbussen in de Utrechtse binnenstad, verboden werknemersparkeren bij bouwwerken, nakoming arbeidsverbod van te jeugdigen, enz., enz.)

De Utrechtse Bomenstichting had en heeft er een hard hoofd in de nakoming omdat de gemeente Utrecht door het paard achter de wagen te zetten nu zelf (veel duurdere) inspanningen moet doen om te zien of er wel gebeurt (i.c. herplant) wat moet gebeuren. Maar ja, het is de ‘discretionaire bevoegdheid’ (beleidsvrijheid) van het gemeentebestuur om de zaken onhandig en duur aan te pakken.

Na één jaar herplantplicht heeft de UBS een Wob-verzoek gedaan naar de documenten (waaronder computerprogramma’s en databases) die laten dat er gewerkt wordt aan de opbouw van de dure systematiek om het nakomen van de herplantplicht te kunnen controleren. De opbrengst van het Wob-verzoek was – gerelateerd aan de vraag – nihil. Er moet wel gezegd zijn dat er bij het Wob-verzoek nog bijna twee jaar te gaan waren totdat de eerste controle zou kunnen plaatsvinden, maar naar wij informeel vanuit de gemeentelijke dienst horen is de stand van zaken nu nog dezelfde.

Het zou mooi zijn als de partijen die hier hart voor hebben B&W weten te pressen dat in de vergunningvoorwaarden wordt opgenomen dat de vergunninghouder het bewijs van herplant eigener beweging en tijdig moet leveren. Bovendien moet de wijze van bewijsvoering scherp omschreven zijn. Bijvoorbeeld het insturen van een factuur betekent niet noodzakelijk dat wat de factuur vermeldt ook heeft plaatsgevonden (voltooide tijd).

Ook mag in de vergunningvoorwaarden worden opgenomen dat de vergunninghouder opnieuw moet herplanten als de herplant mislukt, enzovoort. De verordening biedt daarvoor de ruimte.

Zo handelend wordt het steeds kaler worden van Utrecht een beetje omgebogen.

De komende tijd zal de UBS hierover met raadsleden in gesprek gaan.

De Utrechtse Bomenstichting (UBS) heeft een database opgebouwd waarin de gehele gereguleerde bomenkap in de gemeente Utrecht is opgenomen, van vergunningaanvraag tot vergunningverlening. Alle relevante gegevens en observaties zijn opgenomen, alsook alle weblinks naar het Gemeenteblad op overheid.nl.

Er vindt ook illegale bomenkap van onbekende omvang plaats (door particulieren, gemeente, aannemers, wegenbouwers, e.d.). Voor zover die bespeurd wordt, wordt die ook in de database opgenomen.

De database is aangevangen op 1 januari 2014 en wordt dagelijks bijgehouden.

De database is een vraagbaak voor de UBS zelf en voedt informatievragen van individuele raadsleden en derden.